Lizbonę można podziwiać na ogromną liczbę sposobów. Urok architektury stolicy Portugalii turyści poznają przechadzając się po wąskich, klimatycznych ulicach, jeżdżąc najbardziej znanym żółtym tramwajem czy jedną z tysięcy hulajnóg. Ważnym środkiem ułatwiającym przemieszczanie mieszkańców między niżej położonymi arteriami, a placami powyżej były od wieków windy.
Jedną z nich jest „Elevador de Santa Justa„, która łączy koniec ulicy o tej samej nazwie w dzielnicy Baixa z skwerami ponad oraz Largo do Carmo, placem przy którym znajdziemy klasztor Karmelitów, świątynię-ruinę będącą jednym z najbardziej charakterystycznych punktów Lizbony. Winda Santa Justa obecnie stała się szczególną atrakcją turystyczną, ponieważ pośród miejskich wyciągów jest jedyną zachowaną konwencjonalną konstrukcją. Inne, w tym Elevador da Glória i Elevador da Bica, są w rzeczywistości kolejkami linowymi, a druga winda zbudowana w tym samym czasie, São Julião, została już rozebrana.
Spis treści
Winda Santa Justa
Współcześnie winda Santa Justa działa prawie 16 godzin dziennie, siedem dni w tygodniu, a jedna z dwóch kabin z drewna i mosiądzu odjeżdża co kilka minut. Ich wygląd przywodzi na myśl akcesoria ze świata fantasy w klimacie tak zwanego steampunku zapoczątkowanego przez Julesa Verne’a i Marka Twaina. Przez prawie jeden wiek winda Santa Justa była najwygodniejszym sposobem na dotarcie do dzielnic Bairro Alto i Chiado z historycznego centrum Baixa, ale od 1998 roku wraz z otwarciem pobliskiej stacji metra w pobliżu można teraz korzystać z serii schodów ruchomych, które prowadzą już prosto na place w górnej części dzielnicy.
Wieża widokowa Santa Justa
Wieża widokowa o wysokości czterdziestu pięciu metrów znajduje się w pobliżu placu Rossio. Santa Justa wygląda wyjątkowo elegancko, dzięki pięknym, stylizowanym, neogotyckim, łukowatym oknom z żelaznymi, geometrycznymi w kształcie maswerkami. Wewnątrz szybu wieży znajdują się dwa szyby klatkowe po obu stronach rdzenia konstrukcji, które zapewniają wizualną równowagę.
Każda wyłożona jest drewnianą boazerią, mając miejsce dla maksymalnie dwudziestu pięciu osób. Na szczycie zadaszony most i rampa łączą windę Santa Justa z placem Carmo, mijając po drodze ruiny kościoła farnego. Ze szczytu windy zwiedzający mają niesamowity, aczkolwiek częściowo ograniczony, nieco zasłonięty przez inne budynki widok na okolicę. Aby rozkoszować się nieskrępowaną panoramą należy zdobyć dach wieży po bardzo wąskich, stromych schodach. Ponadto znad barierek zabezpieczających pyszni się obraz zamku świętego Jerzego, rzeki Tag, dolnej część Baixa, Teatru Marii II i ruin klasztoru karmelitów.
Historia budowy Santa Justy
Aby ułatwić przemieszczanie się między dzielnicami, inżynier cywilny i wojskowy Roberto Arménio przedstawił koncepcję windy radzie miejskiej w Lizbonie w 1874 roku. Podobny projekt zasugerowano w kilkanaście miesięcy później, obejmujący linie kolejowe. Po kolejnych latach założyciel i przedstawiciel Companhia dos Ascensores Mecânicos de Lisboa, Raoul Mesnier du Ponsard zwrócił się do włodarzy o zgodę na zbadanie alternatywnych planów budowy pochyłego transportu poruszanego środkami mechanicznymi jak łańcuchy. Myśliciel urodzony w Porto, a także architekt francuskiego pochodzenia, otrzymał licencję na kontynuowanie prac. Następnie złożył wniosek o koncesję na ten projekt, który został wkrótce zakwestionowany przez polityka Henry’ego Lusseau. To nie przeszkodziło w rozpoczęciu stawiania fundamentów. Budowa tymczasowa zajęła dwa lata.
Pod koniec dziewiętnastego stulecia powstała kompania Empresa do Elevador do Carmo, utworzona przez chirurga João Silvestre de Almeida i markiza António Borges de Medeiros Dias da Câmara e Sousa w celu zapewnienia stałej wyłączności na wzór windy na okres 99 lat. 31 sierpnia 1901 roku władca Carlos zainaugurował metalowy most podczas ceremonii, w której wzięli udział członkowie rodziny królewskiej, kompanii windowej, twórca, a także różni członkowie szlachty i dziennikarze. Santa Justa ruszyła jednak rok później, gdyż jej start opóźniły kontrole techniczne kabin transportowych.
Winda, pierwotnie napędzana parą, została przekształcona na elektryczną przez brytyjską firmę R. Waygood oraz spółkę koncesyjną, która kupiła windę od pierwotnych właścicieli. W latach siedemdziesiątych winda Santa Justa stała się własnością publiczną. Przejęła ją Carris Corporation, dyrektor wykonawczy sieci tramwajowej w Lizbonie. Ustawa ta zintegrowała windę z siecią publiczną miasta, dlatego dziś można jeździć windą z 24-godzinnym biletem komunikacji miejskiej zakupionym na dowolnej stacji metra. W 2002 roku, kiedy zabytek świętował swoje setne urodziny, wraz z kolejami linowymi Gloria, Bica i Lavra, uznano ją oficjalnie za zabytek i monument narodowy. Następnie przeprowadzono generalny remont, która zakończył się otwarciem windy dla wszystkich. Dziś winda Santa Justa każdego dnia odwiedzana jest przez kilka tysięcy turystów.
Wskazówki dla zwiedzających
Jeśli nie planujesz używać windy Santa Justa warto wybrać się na sam punkt widokowy. Wstęp kosztuje 1,5 euro, a do środka dotrzesz z klasztoru karmelitów przechodząc przez restaurację Bellalisa Elevador.
Gdy zmęczy zwiedzanie można odpocząć na leżakach. Często odbywają się tutaj koncerty na żywo
Jeśli jesteś na dole i planujesz przejazd windą, kolejkę można jednak ominąć dzięki sprytnemu „skrótowi” ukrytemu w jednym ze sklepów z bibelotami. Obracając się w odwrotną stronę od wejścia do windy zobaczysz sklep „Muji”, tuż obok znajdują ciągle otwarte drzwi z dostępną windą. Bez obaw, nie prowadzi ona jednak wyłącznie do mieszkań, ale także do samej Santa Justy. W windzie wybierz drugie piętro i wyjdź na dach z leżakami, przejdź na piętro wyżej z którego bez problemu dostaniesz się schodami na punkt widokowy przez wspomnianą restaurację Bellalisa.
Tak jak wjazd windą w górę często wiąże się z długim oczekiwaniem, tak zjechać na dół jest wielokrotnie szybciej – zazwyczaj udaje się to prawie od razu.
widok na Lizbonę z punktu widokowego na Santa Justa
Santa Justa – bilety 2020
Windą Santa Justa możesz poruszać się na aktualnym bilecie komunikacji miejskiej. Jest to rozwiązanie najtańsze i najwygodniejsze. Bilet zakupisz na nieodległej stacji metra Rossio. Bezpłatnie wjedziesz również z kartą miejską Lisboa Card.
Bilet na przejazd możesz zakupić również u windziarza, za 5,30 euro przejedziesz się windą Santa Justa w górę i w dół, a także wejdziesz na punkt widokowy.
Możesz również zakupić osobny bilet wyłącznie na punkt widokowy i kosztuje to 1,50 euro.
