Katedra pod wezwaniem Matki Bożej Wniebowziętej, będąca również uznaną za bazylikę mniejszą przez papieża Piusa XI, jest położona na wzgórzu na starym mieście w portugalskiej Evorze. Taras świątyni stanowi najwyższy punkt miasta. Stamtąd można rozkoszować się widokiem na cały układ architektoniczny. Turyści wyróżniają zarówno tak zwane stare zabudowania w obrębie murów z całym kulturalnym dziedzictwem lub nowe złożone z kilku dzielnic dookoła. Ponadto szeroki horyzont ubogacają rozległe równiny z kilkoma zabytkami, na przykład warownie Arraiolos, bądź Evoramonte. Ta wspaniała siedziba arcybiskupstwa została wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1988 roku.
Spis treści
Historia budowy katedry
Historia katedry jest nierozerwalnie związane z procesem rekonkwisty, który miała miejsce w Europie jako odpowiedź na wcześniejszą utratę wielu ziem Półwyspu Iberyjskiego na rzecz muzułmanów. Samo zjawisko przyjmuje się, iż trwało kilkaset lat, mniej więcej od VIII wieku. Wiele kluczowych ośrodków handlowych starano odbić się wcześniej ze względów ekonomicznych bądź administracyjnych. Region historyczny o nazwie Alentejo ze stolicą w Evorze był kluczowy do utrzymania szlaków handlowych w kształtującym się państwie. Miasto zostało więc ostatecznie odzyskane z rąk arabskich już w 1166 roku przez Geraldo Sem Pavor, a wkrótce potem nowi chrześcijańscy włodarze rozpoczęli budowę katedry poświęconej Dziewicy Maryi.
Evora jest najpiękniejszym miastem w Alentejo. Dawniej była kolebką portugalskiej edukacji, dziś stare miasto zachwyca w pełni zachowanym i dobrze odrestaurowanym średniowiecznym pięknem
Pierwszy budynek, zbudowany w latach 1184 – 1204, był zaskakująco skromny i został bardzo szybko rozbudowany sto lat później, tym razem w nurcie wczesnego gotyku. Kościół otrzymał z biegiem lat kilka cennych ulepszeń, takich jak gotyckie krużganki w czternastym stuleciu, kaplica manuelińską o nazwie Esporão oraz odnowione prezbiterium w stylu barokowym. Kompleks sakralny zostanie zapamiętany jako arena ważnych wydarzeń historycznych jak poświęcenie sztandarów i flag floty Vasco da Gamy podczas jego pierwszej wyprawy na Daleki Wschód w 1497 roku. Po ponad stu latach od tego epizodu katedra w Evorze była siedzibą szkoły polifonii, która odegrała ważną rolę w historii muzyki Portugalii. Kompozytorzy związani ściśle z świątynią to Mateus de Aranda i Manuel Mendes oraz jego uczniowie Duarte Lobo i Filipe de Magalhães.
Wnętrze i detale budowli
Analizę architektury katedry warto rozpocząć od fasady. Front świątyni w Evorze budują bloki z rzadkiego granitu różanego, przypominające kamienie katedry lizbońskiej. Po każdej stronie kościoła znajdują się wieże z okresu średniowiecza. Od południa umieszczono dzwonnicę, odpowiadającą za odmierzanie czasu w całym mieście. Główny portal jest ostrołukowym arcydziełem portugalskiej rzeźby gotyckiej. Marmurowe kolumny zajmują ogromne posągi Apostołów wykonane w 1330 roku, najprawdopodobniej przez rzeźbiarzy Mestre Pero i Telo Garcia.
Majestat zabytku można poznać na podstawie trzech wielkich naw ukrytych we wnętrzu. Na najwyższej, środkowej nawie turyści zobaczą ołtarz Nossa Senhora do Anjo (Matki Bożej Anielskiej). Jest on w całości wykonany z drewnianych rzeźb oraz dekoracji z epoki baroku. W tym miejscu wyróżniają się gotyckie wizerunki Maryi i Archanioła Gabriela w marmurze. Również w głównym sektorze wyróżnić należy ambonę, a także organy piszczałkowe z okresu renesansu. W transepcie znajdują się wiekowe, bodaj najstarsze kaplice boczne z patronami: świętym Wawrzyńcem, Najświętszego Chrystusa Jezusa. W absydach swoje miejsce odnalazły relikwiarze i miejsce adoracji Najświętszego Sakramentu, ozdobione złoconym drewnem.
Z katedry można wyjść na krużganki. Mi przypominają trochę te w Batalha
Na północnym krańcu nawy wyróżnia się spektakularny renesansowego portal w kaplicy Morgados do Esporão. Po lewej stronie umieszczona jest solidna chrzcielnica z żeliwną bramą z okolic XVI wieku. Chór nad głowami odwiedzających pochodzi ze złotego okresu manuelińskiego. Zawiera cenny na skalę światową dębowy rząd szesnastowiecznych krzeseł z bogato rzeźbionymi flamandzkimi wizerunkami przedstawiającymi sceny zarówno mitologiczne jak i przyrodnicze bądź wiejskie. Na zewnątrz kompleksu istnieją krużganki, które zdobią, nieco starsze od powyższych elementów, posągi ewangelistów. W bezpośrednim sąsiedztwie można udać się do Museu de Arte Sacra z kolekcją odzieży kościelnej, malarstwa, rzeźby i biżuterii.
Możecie je obejrzeć zarówno z dołu jak i z murów otaczających katedrę
Zwiedzanie i punkt widokowy
Z tarasu rozciąga się widok na całe miasto
Katedra Sé jest otwarta codziennie od 9:00 do 12:00 i od 14:00 do 16:00. Wejście do samej katedry kosztuje 1,50 Euro. Do wejścia na dach i na krużganki trzeba dopłacić 2 euro. Moim zdaniem jak najbardziej warto – na dachu, po pokonaniu 130 stopni, znajdziemy piękny balkon z widokiem rozciągającym się na całe miasto. Zwiedzenie całej katedry powinno zająć ok. 1 – 1,5 godziny.
