Klasztor São Vicente de Fora (św. Wincentego za Murami) w Lizbonie jest wybitnym przykładem portugalskiego manieryzmu. Położony wśród stromych zboczy jednej z najstarszych dzielnic miasta – urokliwej Alfamy – obiekt został poświęcony świętemu Wincentemu z Saragossy, patronowi Lizbony, którego pomnik można zobaczyć na pobliskim Largo da Portas do Sol.
Uważa się, że w chwili męczeńskiej śmierci ciało św. Wincentego chroniły kruki, nawet po późniejszym pochówku. Zwłoki kapłana sprowadził do Portugalii państwa król Alfons I, a motyw przeniesienia statkiem na którym znajdują się kruki widnieje po dziś dzień na herbie miasta. Św. Wincent jest również patronem winiarzy, drwali, rolników… a także Przemyśla.
Spis treści
Historia budowy klasztoru
Pierwotna świątynia została założona w dwunastym wieku przez króla Afonso Henriquesa specjalnie dla zakonu augustianów. Wzięła swoją pełną nazwę od faktu ówczesnego położenia poza głównymi murami miasta. Pierwszy kościół konsekrowano opiekunowi Lizbony, co ustanowiono dzięki przechowywaniu cennych relikwii szkieletu na terenie kompleksu. Obiekt na skutek licznych zaniedbań, katastrof budowlanych pod koniec Średniowiecza zaczął wymagać pilnego remontu i gruntownej przebudowy.
św. Wincenty przy punkcie widokowym na Largo Portas do Sol i widok na kościół São Vicente de Fora
W ten oto sposób wzniesiono obecny budynek pochodzący już z czasów króla Hiszpanii Filipa II okupującego ziemie portugalskie od 1580 roku. Uważa się, że miejsce zostało zaprojektowane głównie przez urodzonego we Włoszech architekta Filipe Terzio i wzniesione w latach 1582 – 1629 z innymi elementami infrastruktury mieszkalnej dodanymi do końca osiemnastego stulecia. Całość uległa znacznemu zniszczeniu podczas tragicznego trzęsienia ziemi, lecz błyskawicznie je naprawiono ze względu na rangę zabytku. Po dekadach, kiedy zakony rozwiązano w granicach państwa, refektarz poprzednich gospodarzy zaadaptowano w panteon dla władców z możnowładczej rodziny Bragança. Można w nim zobaczyć groby monarchów od João IV do ostatniego portugalskiego monarchy Manuela II Patrioty.
Detale architektoniczne São Vicente de Fora
Kościół na terenie klasztoru posiada majestatyczną, surową fasadę, która nawiązuje do późniejszej formy renesansowego stylu zwanego manieryzmem. Fasada, przypisana w projekcie Baltazarowi Álvares, ma kilka nisz z posągami świętych i jest otoczona przez dwie wysokie wieże, które w konstrukcji stały się wręcz modelowym przykładem architektury sakralnej w Portugalii. Dolna część fasady charakteryzuje się trzema, okazałymi łukami, które prowadzą do holu wejściowego. Ogólny projekt budynku jest zgodny z prototypowym kościołem Il Gesù w Rzymie.
Wnętrze
piękna, barokowa zakrystia w kościele São Vicente de Fora
Parter kościoła sprawia wrażenie przykładu klasycznej formy świątyni na planie łacińskiego krzyża z główną nawą z bocznymi kaplicami. Obiekt jest ponadto nakryty majestatycznym sklepieniem kolebkowym i posiada ogromną kopułę nad przejściem. Na uwagę zwiedzających zasługuje misterny ołtarz główny, czyli barokowe dzieło z osiemnastego wieku autorstwa jednego z najwybitniejszych portugalskich rzeźbiarzy Joaquima Machado de Castro. Kulminacyjny punkt apsydy ma kształt baldachimu i jest ozdobiony dużą liczbą drewnianych posągów aniołów.
Do pozostałych budynków klasztoru można dotrzeć przez oświeceniowy portal, usytuowany obok frontu świątyni. We wnętrzu, wejście zdobią niebiesko-białe, ceramiczne kafelki azulejos opowiadające historię monastyru, w tym sceny z oblężenia Lizbony. Na suficie sal znajdują się iluzjonistyczne obrazy wykonane w 1710 roku przez włoskiego malarza Vincenzo Baccarelliego. Zakrystia obfituje w zdobne, polichromowane marmury i elementy drobnej sztukaterii. Krużganki są również pokryte godne uwagi portugalskimi płytkami, które streszczają między innymi bajki La Fontaine’a.
Panteon dynastii Bragança
królewski panteon dynastii Braganca w São Vicente de Fora
Korytarz łączy São Vicente de Fora z dawnym refektarzem mnichów augustiańskich. W 1885 roku miejsce to stało się panteonem dla zamożnej rodziny, ostatnich monarchów rządzących Portugalią. Pochowano tu większość portugalskich, a jednocześnie brazylijskich władców z dynastii, począwszy od szesnastego wieku, a kończąc na ostatnim przedstawicielu, świadku obalenia królestwa. Groby króla Carlosa i następcy tronu, Luisa Filipe, oboje tragicznie zamordowanych w 1908 roku na Praça do Comércio, zwracają szczególną uwagę ze względu na posąg kobiety płaczącej nad sarkofagami.
Klasztor São Vicente de Fora i punkt widokowy – bilety
Punkt widokowy na kościele św. Wincentego
Zwiedzanie budynku kościoła jest bezpłatne. Opłata pobierana jest za wejście do klasztoru. Na dachu klasztora rozciąga się taras z fenomenalnym widokiem na Lizbonę!
Bilet normalny – 5 Euro,
Bilet ulgowy (uczniowie, studenci, seniorzy) – 2,5 Euro.
Dzieci poniżej 12 rż – bezpłatnie
Jak dojechać do klasztoru?
Najwygodniej wysiąść na stacji niebieskiej linii metra Santa Apolonia. Do klasztoru czeka Cię 10 minutowy spacer, po drodze możesz zatrzymać się w kościele Santa Engracia czyli panteonie narodowym. Do klasztoru dojedziesz także tramwajem 28 lub autobusem 734.
