Palácio da Bolsa, czyli Pałac Giełdy jest jednym z najważniejszych zabytków w Porto i miejscem wręcz obowiązkowym do odwiedzenia podczas pobytu w mieście. Pałac został zbudowany w drugiej połowie XIX wieku w stylu neoklasycznym i wówczas miał stać się siedzibą Stowarzyszenia Handlowego. Przesiadujący w nim urzędnicy raczyli się doskonale urządzonymi, monumentalnymi wnętrzami, olbrzymią biblioteką czy piękną salą do której promienie słońca wpadają przez szklany sufit.
Spis treści
Historia budowy
Palácio da Bolsa znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła pod wezwaniem świętego Franciszka w Porto, który przed wiekami stanowił integralną część większego klasztoru pod opieką Zakonu Braci Mniejszych, założonego prawdopodobnie w XIII wieku. W 1832 roku podczas krwawych wojen domowych, zwanych Konfliktem Dwóch Braci, pożar zniszczył krużganki kompleksu sakralnego, oszczędzając prezbiterium. Dziesięć lat później królowa Maria II podarowała ruiny świątyni kupcom miejskim, którzy postanowili wykorzystać to miejsce do budowy siedziby Stowarzyszenia Handlowego, ostatecznie budynek stał się siedzibą Giełdy Papierów Wartościowych.
Prace budowlane rozpoczęto po kilkunastu miesiącach obmyślania odpowiedniego projektu. Ostatecznie konstrukcja oparła się na narodowym nurcie stylistycznym, zgodnie z planami rodzimego architekta Joaquima da Costa Lima Júniora, wyobrażającego sobie wówczas neoklasycystyczny pałac, przesiąknięty wpływami palladiańskimi, a ponadto zainspirowany wcześniejszymi budowlami na terenie centrum historycznego Porto. Był on odpowiedzialny za ogólny kształt zabytku.
Koncepcja architekta uchodziła za wyjątkowo wdzięczną oraz modną, gdyż stała się inspiracji dla innych budowli takich jak Szpital Świętego Antoniego projektu Johna Carra czy lokalna fabryka Johna Whiteheada. Większość pałacu udostępniona została do 1850 roku, prace wykończeniowe nad niektórymi wnętrzami przeciągnęły się do pierwszej dekadzie XX wieku. Palácio da Bolsa został sklasyfikowany jako zabytek narodowy w latach osiemdziesiątych zeszłego stulecia.
Architektura i detale
Imponująca fasada w jasnym, odbijającym promienie słoneczne kolorze zachwyca po dziś dzień. Budowano ją przeszło osiem lat, co jedynie pośrednio oddaje trud konstruktorów. Przepychu nadają jej masywne kolumny oraz urokliwa wieża zegarowa, będąca idealnym punktem orientacyjnym dla przyjezdnych turystów na mapie Porto.
Pátio das Nações
Tuż po wejściu do pałacu Giełdy natrafimy na żelazną i szklaną kopułę zaprojektowaną przez Tomasa Sollera. Tę imponującą konstrukcję, trudną do interpretacji artystycznej, otoczono w zamyśle dwudziestoma, ozdobnymi herbami wszystkich krajów, z którymi Portugalia utrzymywała wówczas przyjazne stosunki międzynarodowe.
Schody
Imponująca klatka schodowa, która zapewnia dostęp do pierwszego piętra budynku, jest autorstwa Gustavo Adolfpho Gonçalvesa Sousy. Pozostaje na stałe w pamięci jej gości ze względu na niespotykaną nigdzie indziej sztukaterię.
Dekoracyjne ozdoby z granitu, takie jak festony, podstawy korynckie i pilastry z dystyngowanej tektury falistej, to między innymi niektóre z niekończących się detali tej przestrzeni. Dwa istniejące żyrandole, autorstwa Soaresa dos Reisa, przypominają, że ten budynek był jednym z pierwszych w Porto, który został zelektryfikowany.
Sala sądowa i Muzeum Mediny
Pierwotny wystrój sali sądowej według zamysłów Joela Pereiry da Silvy został później przeformułowany przez architekta Marquesa da Silvę. Obecnie większość dekoracji odnajduje się w francuskim stylu neorenesansowym. Jako ciekawostkę warto nadmienić, iż obszar ten spełnia swoją funkcję po dzień dzisiejszy.
Współcześnie miejsce ekspozycji muzealnej mieści się w pomieszczeniu, w którym gromadzili się przysięgli, aby przedstawić działania podjęte w celu przeprowadzenia procesu w byłym sądzie handlowym. Dwanaście wystawianych tu obrazów zostało przekazanych tej instytucji przez samego malarza, Henrique Medinę, w ramach obchodów 150-lecia Stowarzyszenia Handlowego w Porto.
Pokój arabski
Konstrukcja tego pokoju, zaprojektowana przez architekta Gustavo Adolfo Gonçalvesa de Sousę, a zainspirowana pałacem Alhambra, została zainicjowana 15 września 1862 roku i zakończona po osiemnastu latach starań. Podobnie jak w pozostałej części budynku, także ten pokój ma podłogę z najlepszych jakościowo komponentów, takich jak jak mahoń, jacaranda, drzewo oliwne lub różane i platan. Sala arabska jest najznamienitszym pomieszczeniem w Porto do oficjalnych występów politycznych, a także sceną dla setek koncertów i wielu prestiżowych uroczystości państwowych.
Pokój portretowy
Pokój urządzony w stylu Ludwika XVI uhonorował w swoim wnętrzu sześciu ostatnich władców dynastii Bragança. Najbardziej wyróżnia się tu bez wątpienia posadzka z rzadkim, wizualnym efektem iluzorycznej głębi. Tym symbolicznym hołdem Stowarzyszenie Handlowe w Porto podziękowało królowej Marii II za dar ruin byłego klasztoru San Francisco.
Pokój prezydencki
Obrazy olejne w tym pokoju są autorstwa Marquesa de Oliveiry z 1890 roku. Przedstawiają tradycyjne tematy życia codziennego inspirowane kulturą antyczną. Warto podkreślić, że oprócz malowideł turyści mogą podziwiać marmurowy kominek rzeźbiarza Teixeira Lopes, którego boczne kolumny okrywają wnętrze z kutego żelaza, przedstawiające alegorię rzeki Douro.
Złoty pokój
Z tego pokoju nadal korzysta zarząd giełdy, składający się z piętnastu członków reprezentujących tyle sektorów działalności. Oprócz interesującej posadzki zwiedzający na pewno zauważą stiukowy sufit, meble Marquesa da Silvy, obrazy prezydentów i dwie brązowe tablice, na których widnieją nazwiska byłych prezesów tej instytucji.
Sala zgromadzeń
Tutaj Stowarzyszenie Handlowe w Porto organizuje dwa coroczne walne zgromadzenia. Pokój, zaprojektowany przez Tomasa Sollera w latach 1879-1883, a później zmodyfikowany przez José de Macedo Araújo Júniora, jest zachwycającym, ogromnym złudzeniem optycznym. Szczególnie należy wziąć pod uwagę sposób, w jaki rzemieślnicy, używając jedynie tynku osiągnęli efekt wyglądu i faktury drewna. Dodatkowo, po środku imponuje prawie tonowy żyrandol.
Pokój telegrafisty
W tym małym pokoju znajduje się zabytkowy telegraf Stowarzyszenia Handlowego w Porto, który przekazywał informacje związane z towarami przy wjeździe do miasta nad ujściem rzeki Douro. Projekt tego urządzenia został opracowany przez dwóch Portugalczyków José da Parada e Silva Leitão, profesora fizyki na lokalnej politechnice i Francisco António Galho, rodzimego artystę-wynalazcę.
Biblioteka
W przeciwieństwie do wszystkich innych pomieszczeń budynku, ten fragment nie jest na co dzień otwarty dla zwiedzających ze względu na bezcenny zbiór książek. W zamierzchłych czasach współpracownicy giełdy korzystali z tego pokoju, aby czytać gazety z całego świata oraz przeglądać raporty, czy opracowania z treściami komercyjnymi.
Równie cenne są tu zegary artystyczne, a także dwa ogromne globusy z XIX wieku, z których jeden stanowi ziemską reprezentację, a drugi otaczającą planetę sferę niebieską. Wybrane osoby odnajdą ponadto portret Ferreiry Borges z 1839 roku wykonany przez José Alvesa Ferreirę. Dzieło stanowi hołd dla człowieka, który stworzył pierwszy portugalski kodeks handlowy. Sufit autorstwa António Carneiro reprezentuje Eco, posłańca uniwersalnego języka. Jest to męska postać na wozie ciągniętym przez białe konie, trzymająca najbardziej znany symbol ekonomistów, kaduceusz.
