Jak każda europejską stolica, także Lizbona posiada ogromną ilość zbiorów sztuki, udostępnionych dla milionów turystów odwiedzających w ciągu roku miasto u ujścia Tagu. Jednym z najważniejszych miejsc dla wielbicieli historii na mapie Lizbony jest Museu Nacional de Arte Antiga, gromadzące dzieła powstałe od średniowiecza do XIX wieku. Na terenie muzeum znajduje się ponad 40 tys. eksponatów, a za najważniejszy z nich uznawany jest wspaniały tryptyk „Kuszenia świętego Antoniego” autorstwa Hieronima Boscha.
Spis treści
Historia powstania muzeum
Muzeum mieści się w okazałych wnętrzach siedemnastowiecznego pałacu zbudowanego specjalnie dla Francisco de Tavory, pierwszego hrabiego regionu Alvora. Konstrukcja główna cechuje się długą fasadą, biegnąca właściwie równolegle do linii ulicy, co idealnie wpisuje się w założenia architektoniczne tego okresu. Właściwie jedyną formę ekstrawaganckiej dekoracji stanowi barokowy portal wejściowy. Wnętrza rezydencji ozdabiają misternie malowane sufity, dzięki pracy florenckiego artysty Vincenza Bacherellego. Ponad wiek później dołączono do nich wykwintną sztukaterię sporządzoną przez Giovanniego Grossiego.
Po tragicznym trzęsieniu ziemi, Markiz Pombal kupił pałac w 1770 roku, co właściwie było dowodem i manifestacją jego kluczowej dla losów całego kraju roli na scenie politycznej. Wówczas w konstrukcji budynku w oczy przechodniów rzucały się zielone okna, dlatego muzeum bywało często kolokwialnie nazywane Museu das Janelas Verdes (zielonych okien). W 1882 roku wewnątrz odnowionych sal pałacu zorganizowano wystawę sztuki iberyjskiej. Sukces tego wydarzenie doprowadził do rychłego zorganizowania komitetu, którego celem było powołanie Muzeum Narodowego, które ostatecznie otworzyło swoje podwoje dla zwiedzających 11 maja dwa lata później.
Trzon pierwotnej kolekcji muzeum składał się ze sztuki sakralnej skonfiskowanej w większości z opuszczonych, a także podlegających niszczeniu klasztorów po likwidacji zgromadzeń zakonnych na mocy dekretów z trzeciej dekady XIX stulecia. Dziś muzeum stara się koncentrować nie tylko na sztuce rodzimej, ale i na działalności ilustrującej portugalską historię kolonialną i dziełom kultury zagranicznej, która wywarła wpływ na lokalnych artystów.
Kolekcja Muzeum Sztuki Antycznej
Muzeum Narodowe Sztuki Antycznej w Lizbonie słynie z wielu wartościowych eksponatów, które można umownie podzielić na następujące typy: malarstwo portugalskie i zagraniczne, rzeźbiarstwo, wyroby biżuteryjne, meble, ceramikę użytkową, tekstylia, wydruki, szkło oraz pamiątki z kolonialnych wypraw ery talassokracji. Zdecydowana większość kolekcji pochodzi z okresu od XIV do XIV wieku.
Zdecydowana większość dzieł rodzimych mistrzów malarstwa porusza bezpośrednio tematykę religijną. Za najbardziej znany egzemplarz w zbiorach można uznać XV-wieczną „Adorację Świętego Wincentego”, autorstwa Nuno Gonçalvesa. Wykonano je jako poliptyk przedstawiający uwielbienie dla świętego Wincentego z Saragossy, patrona Lizbony. Ponadto artysta szczegółowo pokazał na nich około sześćdziesiąt pobocznych, epizodycznych postaci religijnych.
Nuno Gonçalves, Adoracja św. Wincentego
Muzeum posiada również w swoich zbiorach znaczną liczbę obrazów artystów spoza kraju, głównie mistrzów szkoły niemieckiej i flamandzkiej na czele z Albrechtem Dürerem, Hieronimem Boschem czy uczniem Rembrandta, Jacobem Backerem. Szczególną uwagę warto zwrócić na portret św. Hieronima autorstwa Dürera i uważany za najwybitniejsze dzieło Boscha, wyśmienity tryptyk „Kuszenia świętego Antoniego” na którym żywo pokazał halucynacje, które święty przeżył podczas pobytu w swojej pustelni na pustyni libijskiej.
Hieronim Bosch, Kuszenie św. Antoniego, fot. Paul Hermans, cc Wikimedia
W muzeum znajdziemy również ekspozycję sztuki pozaeuropejskiej, która koncentruje się na zamorskiej działalności Portugalii. Szczególnie interesujące dla zwiedzających są elementy sztuki Namban, czyli japońskie obrazy przedstawiające Portugalczyków przybywających do ich kraju. Warto tu zaznaczyć, że portugalska ekspedycja dotarła do Japonii jako pierwszy z krajów europejskich. Obrazy Namban zostały stworzone przez azjatyckich rysowników w XVI wieku i podkreślają wyraźne i niespotykane lokalnie cechy kolonizatorów, takie jak duże nosy, pokaźne wąsy i rzucające się w oczy ubranie z guzikami, niespotykanymi dotąd w Japonii.
Jeden z obrazów Namban autorstwa Kanō Domi
Warto również zwrócić uwagę na zgromadzoną tu bogatą kolekcję chińskiej ceramiki i iberyjskich, drewnianych mebli, rzeźb, gobelinów, szkła i wyrobów z cennej kości słoniowej. Do kwintesencji eksponatów należą klasztorne rzeczy skarby sakralne, czy też monstrancja Belém wykonana przez Gilga Vicente, stworzona w 1506 roku ze złota, które Vasco da Gama przywiózł do Lizbony.
Muzealny ogród
W bezpośrednim sąsiedztwie pałacu położony jest ogród do którego prowadzi wejście z muzealnego parteru. Ta niewielka stosunkowo przestrzeń może stanowić idealne miejsce relaksu między sesjami zwiedzania wewnętrznej ekspozycji. Ogród jest ozdobiony licznymi rzeźbami, dokładnie przystrzyżonym trawnikiem i oferuje niezapomniane widoki na rzekę Tag. Tutaj można także bez skrępowania odpocząć, wypić orzeźwiającego drinka lub zjeść drobną przekąskę w lokalnej kawiarni.
Ceny biletów 2020
Muzeum otwarte dla zwiedzających jest od wtorku do niedzieli, od 10:00 do 18:00. Ceny biletów kształtują się następująco:
- Bilet normalny: 6 euro,
- Bilet ulgowy (uczniowie, studenci, seniorzy pow. 65 rż) – 3 euro
- Bilet rodzinny (min. 4 osoby) – 50% zniżki
- Lisboa Card – bezpłatnie
Możliwy jest też zakup biletu łączonego do Panteonu Narodowego i muzeum Azulejos za 15 euro.
